Ateliermuseum Jac Maris

Open Monumenten Dag

Zondag 10 september 2017
Thema: Boeren, burgers en buitenlui.


Protestante Kerk Heumen Dorpsstraat 19, Heumen 12.00 - 16.00 uur: open 12.00 uur: lezing en presentatie kunsthistoricus Leo Ewals over de geschiedenis van Heumen, het kerkje en de monumenten voor de Nassau's.
Uw gastheer: Tini Martens

Geschiedenis

De oorsprong van het Sint Joriskerkje in Heumen gaat terug tot de middeleeuwen toen benedictijner monniken uit Overasselt er een houten kapelletje bouwden.
In de twaalfde eeuw werd dat vervangen door een tufstenen romaanse kerk die in de 14e eeuw werd uitgebreid met een koor en ramen in gotische stijl.
Ook werd toen begonnen met de bouw van een toren. In het begin van de 17e eeuw, tijdens de reformatie, ging het kerkje over in protestantse handen.
Tussen 1781 en 1865 werd de buitenkant wel vier keer gewit en tenslotte werd een pleisterlaag aangebracht.
Bij de restauratie in 1915 werden de zware steunberen op de beide hoeken van de toren weggebroken, bij een volgende restauratie, in 1976-77, werd de pleisterlaag weer verwijderd.
Dat alles heeft geleid tot de situatie anno 2017.
In april 1978 verrichtte prinses Margriet de heropening van het gerestaureerde gebouw.

Presentatie Sint Joriskerk en het monument voor de Nassau's

Het kerkje van Heumen ligt op een memorabele plaats: op een rivierduin die al in de prehistorische tijd is ontstaan en mogelijk al is bewoond door Kelten, Bataven en Romeinen.
In de loop der eeuwen groeide hier een kleine woongemeenschap, rond een kerkje en dicht bij een oud monumentaal kasteel, dat lang aan de Maasoever lag te pronken.
Tijdens de tachtigjarige oorlog werd het gebied rond Heumen strijdtoneel tussen de Spaanse legers en de huurtroepen van de gebroeders van Nassau.
Op de Mookerhei kwam het tot een pijnlijk treffen waarbij de broers Hendrik en Lodewijk van Nassau het leven lieten.
Daaraan herinnert het grote monument binnen in de kerk en het herdenkingsmonument buiten op de facade.
Het monument is ontworpen door J. Gijsberti Hodenpyl uit Utrecht en uitgevoerd door de beeldhouwer F.L. Stracké, het werd onthuld op 14 april 1891.
Het gedenkteken op de facade is gemaakt in 1939, tijdens de mobilisatie, in opdracht van het Nederlandse leger, door de beeldhouwer Jac Maris.
Alles bij elkaar is dit kerkje een mooie plek om stil te staan bij de bewogen geschiedenis van dit zuidelijk stukje Rijk van Nijmegen.

Ateliermuseum Jac Maris Looistraat 57, Heumen 11.00 - 17.00 uur: open
Uw gastheren: Leo Ewals / Tini Martens
Tentoonstelling: Heraldiek in het werk van Maris
14.30 uur: toelichting tentoonstelling door Leo Ewals, conservator.

Het Marismuseum kent een lange en bewogen geschiedenis, van inmiddels 104 jaar.
Van oorsprong is het een tentoonstellingspaviljoen dat in 1913 door Staatsbosbeheer is neergezet op een landbouwtentoonstelling in Scheveningen.
Het was toen een vierkant bouwsel met een uitsparing op elke hoek, opgezet met naaldhouten wanden in halfhoutse verbindingen en met een dak van heideplaggen en riet.

Na die tentoonstelling, in 1914, werd het gekocht door Jan J. Luden van Heumen die het in Heumen plaatste en er een ornithologisch museum in wilde stichten.
In 1924 werd het door de gemeente gekocht en in 1926 verhuurd aan Jac Maris die met gemeentelijk krediet direct enige woonruimte aan de achterzijde heeft aangebouwd.
Sindsdien heeft het gebouw vele veranderingen ondergaan.
Wat rest van de oorspronkelijke staat is de inwendige hoofdconstructie van houten kolommen en verbindende draagbalken van eikenhout.
Maris kocht het huis in 1940 en in 1941 verving hij de houten wanden door metselwerk van kloostermoppen en het rieten dak door een pannendak.
In de jaren vijftig is het weer uitgebreid en in 2000, nadat het Jac Marismuseum was opgericht, is er woonruimte gecreëerd voor de beheerder.
Daarmee kreeg het museum zijn huidige vorm.

Er is één plek die van tijd tot tijd bezocht wordt door alle boeren, burgers en buitenlui, en dat is het gemeentehuis.
Bij de ingang van ieder gemeentehuis hangt in de regel het gemeentewapen.
In Gelderland zijn vroeger veel van die gemeentewapens gemaakt door kunstenaar Jac Maris.
Hij houwde ze in steen, bakte ze in terracotta of maakte ze in epoxy.
Zo heeft hij de grote leeuwen gemaakt die het Nijmeegse stadswapen dragen die staan op de Veerpont-trappen tussen Valkhof en Waalkade.
Vroeger stonden die op de topgevels van een vleugel van het Nijmeegse stadhuis.
Ook Cuyk, Beneden-Leeuwen, de vroegere gemeenten Varik, Brakel, Zuylichem, Poederoyen, Ophemert en Millingen aan de Rijn hebben een gemeentewapen van Maris.
Het Ateliermuseum heeft een boek en een tentoonstelling gewijd aan dit onverwachte aspect van de kunstenaarscarrière van Jac Maris.


Meer informatie vindt u onder deze link.

Bel ons